Zid crijeva je u cjelini otečen i zadebljan. Postoje duboke ranice (ulkusi) u vidu žlijebova. Duboki ulkusi mogu da prodru kroz zid crijeva i uzrokuju apscese (gnojna zapaljenja) ili fistule. Fistule mogu da nastanu između susjednih vijuga crijeva ili zahvaćenih segmenata crijeva i mokraćne bešike, vagine ili kože perineuma (regija između vagine i anusa).
Crohnova bolest je hronično oboljenje sa nepredvidljivim pojačanjima i poboljšanjima kliničkog toka. Način ispoljavanja i simptomi zavise od zahvaćenog regiona crijeva i težine bolesti. Kliničke osobenosti Crohnove bolesti su: dijareja (obično bez krvi), bol u trbuhu, povišena tjelesna temperatura, opšta slabost, a moguć je i gubitak tjelesne težine. Dijareja može da dovede do poremećaja elektrolita, a malapsorpcija do steatoreje. Ponekad, posebno kod djece i starih osoba, jedini simptomi mogu da budu povišena tjelesna temperatura i gubitak u težini. U hroničnim slučajevima mogu da nastanu strikture (sužavanje digestivnog trakta).
Znаci i simptomi Crohnove bolesti mogu dа vаrirаju od blаgih do ozbiljnih, životno ugrožavajućih. Često postoje periodi sa simptomima, ali i bez njih koji se međusobno smjenjuju tokom dužih perioda.
Kada postoje, simptomi i znaci Crohnove bolesti su:
- proliv, koji je najčešći simptom kod pacijenata sa Crohnovom bolešću - stolice su vodenaste i veoma česte, bez prisustva krvi u najvećem broju slučajeva;
- bolovi u trbuhu u vidu grčeva koji se javljaju u akutnoj, ali i u hroničnoj fazi (zbog nastanka ožiljnog tkiva) ;
- mučnina, gađenje i povraćanje;
- nadimanje i otežano varenje su češći kod ulceroznog kolitisa;
- mogu se javiti masne i smrdljive stolice;
- gubitak apetita i gubljenje tjelesne težine;
- moguća je pojava krvi u stolici, svjetlije i tamnije boje;
- kako postoje ulceracije na crijevima, mogu se pojaviti i u usnoj duplji u vidu malih, bolnih rana koje teško zarastaju;
- ukoliko postoje veće rane na jednjaku i ždrijelu, javlja se otežano gutanje (disfagija);
- takođe, postoji i bolno gutanje (odinofagija);
- povišena tjelesna temperatura i groznica;
- umor i malaksalost;
- bolovi u zglobovima i mišićima;
- glavobolja;
- problemi sa očima u vidu osjetljivosti na svjetlost;
- promene na koži (eritem, gnojne promjene) ;
- mogu se pojaviti znaci i simptomi anemije (gubitak gvožđa i autoimuna hemolitička anemija) ;
- neprijatan osjećaj oko anusa sa svrabom, bolom i promjenama na okolnoj koži.
Kod djece se javlja odložen rast i seksualni razvoj, a kod starijih osoba, jedini simptomi mogu biti povišena tjelesna temperatura sa gubitkom tjelesne težine.
U postavljanju dijagnoze, polazi se od detaljne anamneze sa kliničkom slikom. Svaki pacijent koji ima proliv u kliničkoj slici sa pojavom grčeva u trbuhu je potencijalno obolio od Crohnove bolesti dok se ne pokaže suprotno.
Pri postavljanju dijagnoze u obzir mogu da dođu crijevne infekcije i infestacije, sindrom iritabilnog kolona, ulcerozni kolitis, divertikuloza, tumorski procesi na crijevima i slično.
Postavljanje tačne dijagnoze predstavlja pravi test za ljekare, naročito ako su promjene samo na tankom crijevu. Mogu se načiniti endoskopska snimanja (gutanje pilule sa kamerom koja snima untrašnjost creva, ili kolonoskopija). Endoskopski nalaz pokazuje rasute, multiformne promjene, a uzimanje uzorka tkiva na histopatološku i mikrobioošku analizu može da pomogne u postavljanju tačne dijagnoze.
Kontrastna snimanja sa gutanjem barijumskog kontrasta i aplikacijom barijumske klizme (irigografija) su veoma korisni u postavljanju dijagnoze Crohnove bolesti. Kod nejasnih slučajeva, mogu se načiniti i kontrastna snimanja skenerom i magnetnom rezonancom koja su nešto detaljnija.
Ove analize mogu da pokažu promene izgleda sluznice, duboke ulceracije i patognomični „znak vrpce ili žice“
U svijetu se sve više koriste snimanja radioaktivno obilježenim bijelim krvnim zrncima koja se nakupljaju na mjestima zapaljenja crijevnog zida, ali kod nas taj metod nije zastupljen.
Laboratorijske analize pokazuju anemiju, povišenu sedimentaciju i CRP, hipoproteinemiju, trombocitozu, a može se uraditi i paleta seroloških testova sa pretragom na određena antitijela.
Ulcerozni kolitis i Crohnova bolest znaju imati veoma slične simptome – koji se ponekad i ne mogu razlikovati(10% slučajeva),pa je potrebno uraditi temeljnu i detaljnu dijagnostiku da bi i liječenje moglo biti uspješno.
Najefikasniji medikamenti u liječenju Crohnove bolesti su antiinflamatorni lijekovi (kortikosteroidi, aminosalicilati i imunosupresivi) a, po potrebi, primjenjuju se i drugi lijekovi.
Kortikosteroidi su efikasni u liječenju akutne faze. Dugotrajna primjena ograničena je neželjenim dejstvima, a akutno liječenje ne smanjuje rizik recidiva.
Steroidni lekovi koji djeluju pretežno lokalno su u razvoju. Aminosalicilati su efikasni u liječenju Crohnove bolesti tankog i debelog crijeva. Ne preporučuje se primjena aminosalicilata uz kortikosteroide, u akutnoj fazi, jer nema dokaza da povećavaju uspješnost liječenja.
Neželjena dejstva pri primeni sulfasalazina - mučnina, glavobolja, kožni osipi, reverzibilni sterilitet kod muškarca i, vrlo rijetko, hemolitična anemija i agranulocitoza - pripisuju se sulfapiridinu. U tim slučajevima koriste se preparati mesalazina ili olsalazina.
Imunosupresivni lekovi, azotioprin i 6-merkaptropin, imaju isti aktivni metabolit; osnovna im je primjena u liječenju perianalnih fistula.
U posljednje vrijeme koristi se i novi lijek inflikimab, koji neutrališe TNF (tumor necrosis factor) proizvod upalne reakcije organizma. On se propisuje pacijentima koji ne odgovaraju na lijekove „prve linije odbrane“. Naročito je efektan kod bolesnika sa fistulama.
Nadomjesci prehrani uključuju suplementaciju vitamina A, C , E, B12, K, folne kiseline, minerala – kalcij, magnezij, cink i selen, aminokiselina glutamin, esencijalne masne kiseline i probiotike. U terapiji se mogu koristiti i biološki lijekovi koji pomažu pacijentima koji nisu dobro reagirali na konvencionalne tretmane.
Dijeta za kronovu bolest je individualna i zavisi od stadijuma oboljenja i tegoba.
Crohnova bolest može prouzrokovati dehidrataciju organizma, bolne grčeve, krvarenje iz debelog crijeva, visoku temepraturu, sekundarne infekcije, bolove u zglobovima, hronični umor te priraslice u crijevima koje zahtjevaju hitnu hiruršku intervenciju tako da dijetu bolesnik može držati isključivo onda kada je ljekar odobri, nakon što je utvrdio stadijum u kom se bolesnik nalazi.
Potrebno je jesti malo a često. Porcije moraju biti strogo kontrolisane, što znači da količina hrane ne sijme stvoriti iritaciju i zaustaviti varenje hrane.
Mnoge namirnice u originalnom obliku mogu izazvati problem, ali ako se samelju, izdrobe, prokuhaju ili isjeckaju, manje su šanse da će izazvati problem u crijevima. Nadoknadite vitamine.
Crohnova bolest crijeva iscrpljuje organizam i dolazi do gubljenja vitamina, jer ih organizam otežano resorbuje iz hrane. Ovaj problem se može riješiti upotrebom vitaminskih suplemenata, kompleksa vitamina B, posebno B12, vitamina D i kalcijuma.
Ne smije se pretjerivati s vlaknastom hranom jer može iritirati oštećena crijeva. Potrebno je biti oprezan i sa mliječnim proizvodima. Mnogi oboljeli pate od intolerancije na laktozu.
Takođe, ne smiju se u potpunosti izbaciti proteine. Mnoge osobe s Crohnovom bolešću prestaju da jedu meso, pasulj ili sir, što nije dobra opcija, jer se tako gubi mišićna masa treba ih jesti umjereno.
Proteini se mogu unositi preko mesa, ribe, tofu sira, jaja ukoliko ih bolesnik dobro podnosi.
Mogu se koristiti i začini, ali treba biti veoma pažljiv. Ljuta i začinjena hrana obično pokreću niz reakcija u crijevima.
0 komentari:
Objavi komentar